Tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc qua thơ của Bác Hồ

Chủ tịch Hồ Chí Minh là hiện thân tinh hoa, khí phách của dân tộc Việt Nam, là biểu tượng của sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người là niềm xúc cảm mãnh liệt của thơ ca, nhạc họa. Bản thân Người là nhà văn hoá lớn, anh hùng giải phóng dân tộc, được cả thế giới tôn vinh. Là một nhà thơ lớn của dân tộc, thơ ca của Người vừa phục vụ cho hoạt động cách mạng, vừa là niềm cảm hứng trữ tình cách mạng, vừa là công cụ tuyên truyền, có sức động viên đối với mọi người, mọi nhà, mọi tầng lớp đồng bào trong cũng như ngoài nước đồng tâm hiệp lực ra sức xây dựng, bảo vệ non sông Việt Nam đẹp tươi, giàu mạnh. Do đó, đọc thơ Bác Hồ, nội dung kêu gọi đoàn kết bao trùm trong toàn bộ những bài thơ tuyên truyền vận động cách mạng cuả Người.

Trong bài thơ “Hãy yêu thương nhau cùng nhau đoàn kết”, Người viết ngày 23/08/1925 có những câu:

Hãy yêu thương nhau cùng nhau đoàn kết

Hãy lắng nghe câu hát đáy lòng tôi

Kẻ không đoàn kết cũng như chim lạc đàn

Chóng hoặc chày rồi sẽ trúng tên

Vì đơn độc sẽ làm mồi cho hiểm hoạ

Từ kết đoàn hạnh phúc sẽ sinh sôi”…

Trong bài thơ “Mười chính sách của Việt Minh”, sau khi tuyên truyền nội dung đánh Tây, đánh Nhật, xây dựng đất nước tự do độc lập, các chính sách quyền lợi cho dân cày, công nhân, thương nhân, thanh niên, phụ nữ, trẻ em… Cuối bài thơ, Người đã tổng kết thành một bài học bằng hai câu lục bát: “Xin ai nên nhớ chữ đồng. Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh”.

Nội dung kêu gọi đoàn kết được Bác Hồ viết liền mạch. Khi có dịp thuận tiện là Người tuyên truyền ngay. Từ kêu gọi tuyên truyền trực tiếp đến những ví von về sức mạnh của đoàn kết, Bác mong muốn mọi người dân thấm nhuần tư tưởng đoàn kết một cách sâu sắc và thường xuyên, để từ đó, biến thành sức mạnh lực lượng vật chất trong hành động nhằm chiến thắng kẻ thù, giải phóng dân tộc. Trong bài “Thơ đề tranh cổ động Báo Việt Nam Độc Lập”, đăng trên báo “Việt Nam Độc Lập” số 103, ngày 21/08/1941, Bác viết:

Việt Nam Độc Lập thổi kèn loa

Kêu gọi dân ta trẻ lẫn già

Đoàn kết vững bền như khối sắt

Để cùng nhau cứu nước Nam ta.

Sức mạnh của tuyên truyền, vận động được thể hiện ở chỗ, khi mọi nội dung được đông đảo quần chúng lĩnh hội, quán triệt và đồng thuận, thống nhất cao, thì việc gì cũng thuận lợi, khó khăn nào cũng vượt qua. Tư tưởng xuyên suốt trong tuyên truyền, vận động cách mạng của Bác Hồ là phải bằng mọi cách làm cho dân hiểu đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước để cùng đoàn kết thống nhất hành động trong đánh Nhật đuổi Tây, cương quyết giành cho được tự do, độc lập cho dân tộc!

Trong bài thơ “Chơi Trăng”, viết ngày 21/08/1942, Bác chỉ rõ nguyên nhân thành công của cách mạng: Nước nhà giành lại nhờ gan sắt. Sự nghiệp làm nên bởi chữ đồng. Tổ chức, tuyên truyền càng rộng rãi. Tức là cách mạng chóng thành công”.

Đại đoàn kết chính là tư tưởng xuyên suốt, là nội dung mà Bác Hồ quan tâm sâu sắc nhất. Trong bài thơ “Lịch sử nước ta”, Người đã ra sức diễn đạt thật tốt, thật nhiều những nội dung đoàn kết, để ai cũng biết, cũng hiểu và tổ chức hành động. Khi nhân dân ta bước vào trận chiến với Pháp – Nhật, Bác kêu gọi:

Người chúng ít, người mình đông

Dân ta chỉ cốt đồng lòng là nên

Hỡi ai con cháu Rồng Tiên

Mau mau đoàn kết vững bền cùng nhau

Bất kỳ nam nữ nghèo giàu

Bất kỳ già trẻ cùng nhau kết đoàn.

Càng đọc thơ của Bác Hồ, càng thấm thía sức mạnh vĩ đại của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Những lời thơ giản dị, mộc mạc về ngôn từ mà chất chứa sức nặng triết lý đại đoàn kết toàn dân tộc, nền tảng, bản chất đồng bào sâu sắc của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, thành phố của chúng ta đang sôi động thực hiện học tập, làm theo tư tưởng, phong cách, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hiện cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá tại cơ sở. Kỷ niệm ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam, cũng đang là thời điểm tổ chức “Ngày hội đại đoàn kết ở khu dân cư”.

Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 88 năm ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam (1930 – 2018), các địa phương đang sôi nổi tổ chức “Ngày hội đại đoàn kết dân tộc”, đọc lại những bài thơ về đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một cách tiếp cận, một cách học về tư tưởng, phong cách, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Bài học về sức mạnh đại đoàn kết dân tộc được Bác Hồ khái quát bằng thơ có sức lay động, gợi mở suy nghĩ của mọi người đối với sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc của nhân dân ta hiện nay.

Nguyễn Văn