ĐẬP NÁT CĂN CỨ TIỂU KHU PHÚ LỢI, TIẾN VÀO GIẢI PHÓNG THỊ XÃ THỦ DẦU MỘT

ĐẬP NÁT CĂN CỨ TIỂU KHU PHÚ LỢI,

TIẾN VÀO GIẢI PHÓNG THỊ XÃ THỦ DẦU MỘT

Chuyện bây giờ mới kể:

Nhân kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Là người có vinh dự được tham gia vào trận chiến đấu của Sư đoàn 312 – Quân đoàn I ( nay là Quân đoàn 12) có nhiệm vụ tiến công tiểu diệt căn cứ Tiểu khu Phú Lợi, đánh chiếm và giải phóng thị xã Thủ Dầu Một, chia cắt quốc lộ số 3, ngăn chặn và không cho sư đoàn bộ binh số 5 quân Ngụỵ Sài Gòn rút chạy ứng cứu Sài Gòn, giúp cho cụm lực lượng cơ động của Quân Đoàn I tiến đánh Sài Gòn theo hướng sườn Bắc…

          Thưa các bạn, căn cứa tiểu khu Phú Lợi, là trung tâm - Sở chỉ huy các lực lực lượng vũ trang tỉnh Thủ Dầu Một do Đại tá Nguyễn Văn Của là Tiểu khu trưởng - (Chỉ huy trưởng) và là Tỉnh trưởng tỉnh Thủ Dầu Một.  Căn cứ tiểu khu Phú Lợi, những năm 1957- 1964 nguyên là nhà tù của chế độ Mỹ Diệm, nơi đây chúng đã giam giữ, khảo tra hàng trăm, hàng ngàn chiến sỹ cộng sản và những người yêu nước của chúng ta. Với những thủ đoạn tra tấn man dợ, tàn bạo nhất, kết hợp các thủ đoạn lừa bịp, khủng bố, tố cộng, các nhà báo trong nước và quốc tế từng nói: nhà tù Phú Lợi như “địa ngục trần gian”...mà đỉnh điểm là vào ngày 30 tháng 11 năm 1958, dưới sự chỉ đạo cuả các quan thầy Mỹ Diệm,  bọn cai ngục đã bỏ thuốc độc vào các khẩu phần ăn làm hàng ngàn tù nhân của  chúng ta bị ngộ độc, hàng trăm người chết ngay tại chỗ…hàng ngàn người đau đớn quằn quại; kêu la; đổ quỵ rất  thảm thương!

Đứng trước các thủ đoạn tàn bạo, dã man của chế độ Mỹ Diệm,  toàn bộ tù nhân đã đoàn kết đấu tranh phá trại giam, tố cáo tội ác dã man, tàn bạo của Mỹ - Diệm. Vụ việc đã rúng động lan truyền khắp miền Nam, cả nước và thế giới. Trước sức ép của dư luận,  nhà tù Phú Lợi buộc phải giải tán vào năm 1964.                                                                            Để tố cáo tội ác của chế độ Mỹ - Diệm ở nhà tù Phú Lợi, vào ngày 20/11/1959 Nhà thơ Tố Hữu đã viết: “Trong một ngày mùng Một tháng Mười Hai; Nào ai ngờ không có nữa ngày mai; Chúng tôi chết trong đêm dài tàn khốc; Đứt ruột gan , nắm cơm thuốc độc; Tím xương da nanh nọc lũ đê hèn; Trái tim hồng chết uất máu bầm đen….”

        Khu di tích lịch sử Cách mạng Nhà Tù Phú Lợi Thành phố Thủ Dầu Một thuộc tỉnh Bình Dương được cấp bằng ”công nhận là  Khu dich lịch sử cách mạng cấp quốc gia”   ngày 10.7.1980 , khu di tích lịch sử cách mạng Nhà tù Phú Lợi- Thủ đầu Một được cho là bằng chứng tội ác của chế độ Mỹ Diệm- của nền Đệ Nhất cộng hoà Việt Nam tại miền Nam Việt Nam.     

          Trận tiến công đập nát căn cứ Tiểu khu Phú Lợi, trả thù cho những tội ác tầy trời, trời không dung, đất không tha của kẻ thù Mỹ Diệm - Mỹ Ngụỵ đã gây ra với hàng trăm, hàng ngàn chiến sỹ cách mạng ta ở nhà tù Phú Lợi và trên khắp chiến trường miền Nam Việt Nam…

          Đêm 27/4/1975, tiểu đoàn bộ binh số 3 của Trung đoàn 141 thuộc Sư đoàn 312  được tăng cường đại đội súng cối 120 ly và có đại đội pháo 85 chi viện  đã bí mật áp sát thành thế bao vây cụm quân của tiểu đoàn Bảo An 306 /quân Việt Nam cộng Hoà. 20 h30 cùng ngày, các lực lượng pháo binh, súng cối, pháo của xe tăng  và các hoả lực bắn ngắm trực tiếp bất ngờ bắn dồn dập vào các mục tiêu sinh lực hoả khí của tiểu đoàn Bảo An 306 phòng ngự giữ trục đường tỉnh lộ 16  ở Bình Cơ , Bình Mỹ. 21 h 30 cùng ngày, hai cứ điểm Bình Cơ, Bình Mỹ đã bị san phẳng, tiểu đoàn Baỏ An 306 bị xoá sổ. Trận đột phá mở màn, mở của chiến dịch ở cánh Bắc trên hướng Quân Đoàn I đã được mở toang…

          Liền ngay trong đêm 27/4/1975 , lực lượng chủ lực của sư đoàn 312 /QĐ I khẩn trương vượt đường 16 đoạn Bình Cơ, Bình Mỹ tiến vào triển khai thế trận bao vây chuẩn bị tiến công tiêu diệt cụm trung tâm sở chỉ huy Tiểu Khu Phú Lợi và chia cắt quốc lộ 13, sẵn sàng đánh chặn và ngăn không cho Sư đoàn Bộ binh số 5 quân ngụỵ rút chạy co cụm về Sài Gòn.

          Đêm 29/4/1975, từ 21h 00, Trung đoàn bộ binh 165 – mang tên Thành Đồng Biên Giới , đơn vị Anh Hùng của sư đoàn 312/QĐI , đã bí mật triển khai thế trận bao vây, áp sát phía Bắc, phía Tây và Nam căn cứ Tiểu khu Phú Lợi. Phía Bắc, hướng tiến công chủ yếu của Trung đoàn 165, lực lượng tiến công do Tiểu đoàn Bộ binh số 6, được chi viện pháo 85 ly, pháo trên xe tăng, súng cối 120, được cụm pháo binh – trung đoàn pháo binh của sư đoàn chi viện. Phía Tây, hướng tiến công thứ yếu, được tăng cường lực lượng pháo chống tăng chi viện. Phía Nam do tiểu đoàn Địa phương Phú Lợi số 2 của tỉnh Thủ Dầu Một phối thuộc có nhiệm vụ nghi binh , bao vây đón lõng khi quân địch trong trung tâm sở chỉ huy tiểu khu Phú Lợi tháo chạy.

Trong quá trình chiến đấu tiến công căn cứ tiểu khu PHú Lợi , Trung đoàn 165 còn được chi viện của Cụm pháo chiến dịch Quân Đoàn I .thuộc lữ đoàn pháo binh 45 và tiểu đoàn xe tăng của Lữ xe tăng của Quân Đoàn.

Khi giao nhiệm vụ chiến đấu cho Trung đoàn 165, đồng chí Nguyễn Chuông ,Tư lệnh sư đoàn 312 có nói : Nhiệm vụ chiến đấu của sư đoàn 312 lần này rất vẻ vang nhưng cũng rất nặng nề, đặc biệt với Trung đoàn 165, - mang tên Thành đồng Biên Giới – đơn vị Anh Hùng , phải xây dựng quyết tâm rất cao, được tăng cường hoả lực và phương tiện rất mạnh, …Nhìn nét mặt vị Tư lệnh sư đoàn vẻ như nghiêm nghị hơn, căng thẳng hơn; quả quyết hơn, Ông nhấn mạnh :Trung đoàn 165 phải:  tiến công đập nát căn cứ tiểu khu Phú Lợi, mở đường tiến vào giải phóng thị xã Thủ Dầu Một , góp phần cùng toàn sư đoàn của chúng ta hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ  được giao!

Thưa các đồng chí, chúng ta rất vinh dự và tự hào được nhận nhiêm vụ chiến đấu tiến công căn cứ Tiểu khu Phú Lợi, nơi 17 năm trước, kẻ thủ đã giết hại biết bao chiến sỹ cộng sản và những người yêu nước của chúng ta. Trận đánh hôm nay, chúng ta phải xây dựng quyết tâm thật cao, phải quyết đánh và quyết thắng , như đồng chí Tư Lệnh Nguyễn Chuông đã ra lệnh : phải tiến công đập nát căn cứ Tiểu khu Phú Lợi , tiến vào giải phóng thị xã Thủ Dầu Một, trả thù cho đồng bào chúng ta. Đồng thời ngăn chặn, không cho sư đoàn Bộ binh số 5 quân nguỵ Sài Gòn rút về co cụm , tạo thuận lợi cho đơn vị bạn thọc sâu tiến về  Giải phóng Sài Gòn……………

         Đúng thời khắc giờ G, 04 h45, ngày 30/4/1975 .A1 ( Tư lệnh Nguyễn Chuông ) ra lệnh: Sấm rền …mật danh chỉ huy là Hoả lực chuẩn bị …bắt đầu!!!

 Tiếng đề pa của cụm pháo binh Quân đoàn ở trảng Bến Bầu;  các loạt đạn pháo đầu tiên là pháo binh của Trung đoàn Pháo 186, tiếp thep các pháo bắn thẳng 85 ly, ĐKZ bắn trực tiếp vào các công sự, lô cốt, đài chỉ huy, kho tàng  trong trung tâm và công sự, hoả khí trên các hướng phòng ngự của địch. Trên hướng tiến công của các tiểu đoàn 4, tiểu đoàn 6, lợi dụng thời gian hoả lực chuẩn bị,  công binh, bộ binh chi viện cho nhau khắc phục vật cản để mở các cửa đột phá của các tiểu đoàn 4 và tiểu đoàn 6.

Những loạt đạn pháo 130 ly, 155ly của Cụm pháo binh chiến dịch Quân đoàn I  tới tấp xé toạc không gian, chút bão lửa vào căn cứ Phú Lợi…Căn cứ tiểu khu Phú Lợi chìm trong biển lửa, khói bụi bốc mù trời…một kho đạn của địch trong căn cứ trúng pháo của ta đã nổ tung, những chớp lửa, khói bụi bốc lên cao, lan toả bao trùm gần như toàn bộ căn cứ. Thi thoảng có những quả đạn pháo trong căn cứ Phú Lợi bốc lên cao bị  kích nổ thành những cụm khói vòng tròn hình  hình nấm, hình chiếc  lốp xe đạp, lốp ô tô trông rất ngoạn mục…

Sau 30 phút chiến đấu căng thẳng ác liệt bỗng  hai phát pháo hiệu xanh vọt lên từ giữa trung tâm căn cứ Phú Lợi, báo hiệu quân ta đã làm chủ hoàn toàn trận địa..và thi thoảng đâu đó, lác đác vẫn  còn  vài loạt súng tiểu liên ; tiếng nổ của súng B40 tiễu trừ những ổ đề kháng cuối cùng của địch. 10 h 00 cùng ngày, quân ta làm chủ hoàn toàn trận địa căn cử tiểu khu Phú Lợi, tiêu diệt gần 200 tên, bắt rất nhiều tù binh, thu toàn bộ vũ khi trang thiết bị quân sự.

Theo số liệu của tiểu đoàn Phú Lợi 2, báo cáo: tiểu đòan đã bao vây và đón lõng, tiêu diệt hàng chục tên địch khi tháo chạy và bắt sống 60 tên địch...Sau khi nhận được báo cáo kết quả trận chiến đấu  tiến công căn cứ Phú Lợi, Tư lệnh Nguyễn Chuông và Chính Uỷ Nguyễn Xuyên  khen ngợi chiến tích của Trung đoàn 165 và ra lệnh tiếp tục đưa tiểu đoàn bộ binh số 5, nhanh chóng phát triển chiến đấu, truy đuổi quân địch rút chạy về phía thị xã Thủ Dầu Một, đánh chiếm thị xã Thủ Dầu Một…

Chấp hành mệnh lệnh phát triển tiến công, có bộ phận chạy bộ, có bộ phận nhảy lên xe đò (xe chở khách của tư nhân), thậm chí cả xe Lam (xe chở khách 3 bánh)…được sự yểm trợ của lực lượng  xe tăng , xe bọc thép dự bị của Sư đoàn 312, Tiểu đoàn bộ binh số 5 tiến vào thị xã Thủ Dầu Một không bị chống trả hay bị chướng ngại nào đáng kể, ở đây quân địch hình như đã rã rời, sau khi căn cứ Phú Lợi đã bị đập nát và xoá sổ. Trên hướng  quốc lộ 3, từ Lai Khê – Bến Cát đễn ngã tư Sở Sao, Sư đoàn bộ binh số 5 quân ngụỵ Sài Gòn , trong khi tháo chạy đã bị Trung đoàn 209 của Sư đoàn 312  chặn đánh, không có đường rút về Sài Gòn. Từng bộ phận đã bị đánh tan tác, bỏ súng, bỏ pháo và bỏ cả xe tăng tháo chạy vào rừng cao su và bị bắt sống…

          11 h00 ngày 30 tháng Tư, Tiểu đoàn 5 và các lực lượng xe tăng, xe bọc thép của Sư đoàn đã làm chủ thị xã Thủ Dầu Một, Trường sỹ quan Công Binh và căn cứ Giang đoàn Bạch Đằng (tiểu đoàn hải quân – lực lượng cơ động trên sông -quân nguỵ Sài Gòn).

Cùng thời khắc lịch sử của  chiến thắng vĩ đại này, đài phát thanh phát đi từ  Sài Gòn: lời tuyên bố đầu hàng không điều kiện của Tướng Dương Văn Minh, Tổng thống Việt Nam cộng hoà, kêu gọi chính quyền và lực lượng vũ trang quân ngụỵ Sài Gòn trên toàn miền Nam buông súng đầu hàng và ra trình diện với chính quyền Cách Mạng, và Uỷ Ban Quân Quản các cấp…Toàn miền Nam và trên toàn quốc Việt Nam vỡ oà  đón nhận tin Chiến Thắng , Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn Thắng, Sài Gòn giải phóng, Miền Nam được giải phóng, Đất nước Việt Nam thống nhất.

Cuộc tiến  công của Trung đoàn 165, thực sự là một đòn đánh tròi giáng, đập nát và san phẳng căn cứ Tiểu khu Phú Lợi, tiến vào  giải phóng thị xã Thủ Dầu Một, góp phần cùng toàn Sư Đoàn 312 và quân dân Tỉnh Thủ dầu Một  giải phóng tỉnh Thủ Dầu Một, góp phần vào  chiến thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng Sài Gòn, giải phóng miền Nam, thống nhất Đất Nước.

          Trung đoàn bộ binh 165 – trung đoàn Thành Đồng Biên giới, đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân – thật rạng danh  Anh Hùng 

                                                             Tháng Tư năm 2025

       Đại tá Đào Trọng Lạc - hội viên CCB thị trấn Hưng Hoá, huyện Tam Nông